Алена Ігнацюк. Будзе ўсё наадварот: Вершы
Трэцяя кніга паэткі прытрымліваецца канцэпту першых двух. У ёй працягваюцца бясконцыя шуканні, але ўжо з пэўным досведам. Гэту з’яву можна прасачыць па вобразу паэзіі, створанаму Аленай Ігнацюк. Калі ў першым зборніку паэзія-дзіцяці шукае ідэалізаванага гаспадара, а ў другім гераіня толькі вучыць яе апранацца, “Будзе ўсё наадварот” апісвае ўжо больш сталую паэзію, якая вядзе гераіню за сабой, або яны ідуць разам як роўныя.
“Куды ж паэзія вядзе? У свет мастацтва, які неадлучны ад культуры, бо культура, як вядома, трымаецца на трох кітах: гэта розум, пачуцці (хараство) і мараль (дабро)”, – абгрунтоўвае паэтка новы штрых у стварэнні вобраза.
Алена Ігнацюк выкладае ў Палескім дзяржаўным універсітэце “Тэорыю і гісторыю сусветнай культуры”. Асноўным сэнсам культуры яна лічыць чалавекатворчасць. Кажа, што інтэлігентнага, неадлучнага ад культуры чалавека з яе дапамог зрабіць уласны знак задыяку – Рыбы. А на другую – узнёсла-рамантычную – частку асобы паўплывала эпоха, час, у якім яна нарадзілася, – 1960-я гады.
Для каго піша Алена Ігнацюк? Здаецца, свайго чытача яна ведае ў твар.
“Я думаю, што майму чытачу – за 40 амаль. І яго вызначэнне адпавядае стылёвым праграмам маёй паэзіі. І ён зусім не рэаліст, хутчэй імпрэсіяніст, мадэрніст, авангардыст.
Што б хацелася да яго данесці? Культуралагічную думку, што чалавецтву патрэбна вярнуцца да страчанага ім калісьці раю і страчаных ідэалаў; данесці і тое, што мы абралі заніжаную планку, каб назваць сябе “асобамі”. Нашая асобавасць штучная, асабліва ў сучасным грамадстве (яе нам як бы паднеслі на талерачцы). Скажу : Не бяры тое, што табе не належыць! Але можа быць усё наадварот?”
У кнізе шмат вобразаў з дзяцінства – мармеладавае неба, фанцікі і зялёныя шакаладкі. Сваю паэзію яна параўноўвае з апошнімі. Кажа, што зялёны колер – сімвал аднаўлення, а ў жыцця не можа быць толькі салодкі смак. А фанцікі – гэта яркія, але пустыя знутры вобразы. Паэтку бянтэжыць абыякавасць у грамадстве, сваімі вершамі яна стараецца ўварвацца ў светаадчуванне чалавека скрозь гэтую рысу.
У кнізе Алены Ігнацюк таксама ёсць пластылінавыя людзі, людзі-профілі, людзі без стрыжня, без асновы. Паэтка прызнаецца, што і сама часам адчувае сябе такой.
“Узгадваецца думка Іагана Гердэра, нямецкага паэта і філосафа, які ў сваёй галоўнай кнізе “Ідэі да філасофіі гісторыі чалавецтва” адзначыў, што чалавецтва, на жаль, не мяняецца праз стагоддзі якасна. І сярод нас, людзей XXI стагоддзя, часта сустракаюцца ўсе тыя ж знаёмыя тыпажы – Месаліны, Панургі, Манілавы. Але больш верыцца, што паэзія – тая крыніца, з якой людзі могуць напіцца, стаць лепшымі, чым ёсць”.
Сябе Алена Ігнацюк параўноўвае з Зінаідай Гіпіус “у блакітна-ружовых пальчатках”. Чаму менавіта з ёй? “Я параўнала сваю паэзію з творчасцю З. Гіпіус хутчэй інтуітыўна. З’явіўся вобраз як сімвал рэфармаванай, моцнай, памкнёнай ад цемры да святла паэзіі. І гэта паэзія адчування адной хвіліны. Наступная хвіліна ўжо іншая”.
Тэксты новай кнігі Алена Ігнацюк адносіць да “адваротнага”. Па словах аўтаркі, гэта больш часавая катагорыя, якая ідзе ад космасу, ад інтуіцыі, ідзе заўсёды пад знакам “+”.
“Калі паэзія творыцца ад НЯБЕСНАГА, пастаноўка пытання “Куды вядуць пошукі ў паэзіі?”, здаецца, не мае ніякага сэнсу. Тут усё прадыктавана Космасам, ад якога вельмі моцна залежыць інтуіцыя паэта. Хацелася б пазнаёміцца з паэтам-астрафізікам… Можа, ён бліжэй да Касмасу?
Калі ж паэзія – больш ад ЗЯМНОГА, то тут складаней, бо многія прасторавыя і часавыя велічыні ёю даўно абжыты. І паэт заклапочаны пошукам тэмы, калі старая абнасілася. Ці пошукам новага героя. І галоўнае для такога паэта – умець выражаць сваю ЭПОХУ, не выракацца сваіх зямных каранёў, часам вандраваць і адчуваць сябе чалавекам свету”.
Алена Босава, для lit-bel.org.dyskurs.be
